تراز تجاری منفی 3 میلیارد دلاری در مناطق آزاد
لباس نو: تراز تجاری مناطق آزاد در 10 ماهه نخست سالجاری حدود منفی 3 میلیارد دلار بوده است؛ این در حالیست که هدف از تاسیس این مناطق، ایجاد سکوهای صادرات کالا به خارج از کشور بود.
به گزارش گروه اقتصادی مهر، مطابق با اسناد و قوانین بالادستی کشور نظیر سند جامع اقتصاد مقاومتی مواردی از قبیل «انتقال فناوری های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تامین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج» به عنوان اصلی ترین ماموریت های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی عنوان شده است.
از سوی دیگر، برمبنای ماده یک قانون چگونگی اداره مناطق آزاد، «تسریع در انجام امور زیربنایی»، «عمران و آبادانی رشد و توسعه اقتصادی»، «سرمایه گذاری و افزایش درآمد عمومی»، «ایجاد اشتغال سالم و مولد»، «تنظیم بازار کار و کالا»، «حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای»، «تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی» و «ارائه خدمات عمومی» به عنوان ۸ هدف اصلی این اشاره شده است.
همچنین مطابق با بند ۱۱ سیاست های اقتصاد مقاومتی، تمامی عناوین گفته شده باید به توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور منجر شود، اما بررسی عملکرد مناطق آزاد از سال ۱۳۶۹ (پس از تصویب برنامه اول توسعه و ایجاد سه منطقه آزاد کیش، قشم و چابهار) حکایت از ماجرای دیگری دارد.
البته حجت الله عبدالملکی، مشاور رییس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، این مناطق را بهشت سرمایه گذاری فعالان اقتصادی خارجی و داخلی عنوان کرده است، هر چند قبل از تصدی مسئولیت در دولت سیزدهم، عبدالملکی، سرمایه گذاری خارجی را استثمار کشورها عنوان کرده بود، به عقیده مشاور رییس جمهور در آن مقطع زمانی، ایران مهد سرمایه بوده و نیاز به سرمایه گذاری خارجی نداشت.
البته ازاین دست اظهارنظرها همیشه در ایران به وفور مشاهده شده است، اما نکته اصلی به بحث عملکرد مناطق آزاد مربوط می شود، درحقیقت دولت و شخص دبیر شورای عالی مناطق آزاد کشور همیشه بر بهبود عملکرد این مناطق تاکید داشته اند، اما آمارهای رسمی از گمرک جمهوری اسلامی ایران بیان کننده آنست که از شروع سال ۱۴۰۲ تا پایان دی ماه، نزدیک به ۴.۸ میلیارد دلار انواع کالا به مناطق آزاد و تجاری کشور وارد شده است.
در همین مدت شاهد صادرات ۲ میلیارد دلاری از مناطق آزاد ایران به دیگر نقاط جهان بوده ایم، با این تفاسیر، تراز تجاری مناطق آزاد تجاری کشور در ۱۰ ماه گذشته، منفی ۲.۸ میلیارد دلار بوده است.
میزان صادرات و واردات کالا در مناطق آزاد تجاری
میزان واردات
میزان صادرات
نام منطقه
۷۰، ۳۴۸، ۹۵۴
۰
منطقه آزاد کیش
۲۹۴، ۴۰۱، ۵۹۶
۱۷۳، ۲۸۱، ۰۰۱
منطقه آزاد قشم
۳۵، ۲۰۷، ۲۶۷
۰
منطقه آزادشهر فرودگاهی امام خمینی
۷۸۸، ۷۹۱، ۳۶۸
۱۵۹، ۸۵۳، ۰۲۹
منطقه آزاد تجاری انزلی
۶۵۱، ۹۵۵، ۹۰۱
۸، ۱۰۶، ۹۱۸
منطقه آزاد تجاری حسن رود انزلی
۶۵۰، ۷۵۵، ۲۹۵
۱۶۳، ۹۸۹، ۹۵۶
منطقه آزاد تجاری اروند - خرمشهر
۳۷، ۹۷۲، ۲۱۳
۸۳، ۷۱۹، ۱۰۵
منطقه آزاد تجاری اروند - آبادان
۱، ۰۵۷، ۰۳۸، ۵۳۱
۱۰۸، ۲۲۱، ۹۷۷
منطقه آزاد تجاری چابهار
۶۷۹، ۷۳۷، ۰۱۴
۱۵۳، ۰۵۰، ۴۷۶
جلفا گمرک (منطقه آزاد ارس)
۵۲۲، ۲۳۵، ۳۷۹
۱، ۱۰۶، ۰۴۹، ۲۶۱
بازرگان (منطقه آزاد ماکو)
۴، ۷۸۸، ۴۴۳، ۵۱۸
۱، ۹۵۶، ۲۷۱، ۷۲۳
مجموعه کل مناطق آزاد کشور
از منطقه آزاد کیش، حتی یک دلار کالا صادر نشده است
داده های انتشار یافته از طرف گمرک جمهوری اسلامی ایران، بیان کننده آنست که حتی یک دلار کالا از منطقه آزاد کیش به نقطه ای از جهان صادر نشده است، به عبارتی همان بحث واردات محض مناطق آزاد در کیش مشاهده می شود، همین طور در بین مناطق آزاد کشور تنها سه منطقه ارس، ماکو و اروند – آبادان دارای تراز تجاری مثبت هستند، این در حالی بوده که مناطق آزاد باید به دروازه صادراتی کشور تبدیل شوند.
عجیب اینجاست که از مناطق آزاد تجاری کشور شاهد واردات آب معدنی گازدار، عطریات، سیگار حاوی توتون، مدادتراش و… هستیم، درحالی که در وضعیت تحریمی نیاز به مدیریت مصارف ارزی بیش از گذشته احساس می شود، اما واردات این دست کالاها غیرقابل توجیه است.
مناطق آزاد همچنان دروازه واردات کشور هستند نه صادرات
حسین احمدزاده شهرودی، پژوهشگر حوزه اقتصاد مقاومتی در گفت و گو با خبرنگار مهر پیرامون عملکرد مناطق آزاد تجاری اظهار داشت: متأسفانه همچنان این مناطق دروازه واردات کشور محسوب می شوند و تراز تجاری منفی ۳ میلیارد دلاری در ۱۰ ماه نخست سال جاری نیز حاکی از عملکرد ضعیف بیشتر مناطق آزاد تجاری ایران است.
وی افزود: با وجود این که دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری مصرانه تاکید بر بهبود عملکرد این مناطق دارد، اما داده های آماری روند دیگری را نشان می دهد، از طرف دیگر اگر آمار قاچاق کالا در این مناطق نیز به اعداد وارداتی افزوده شود، تراز تجاری بمراتب بیش از ۳ میلیارد دلار منفی خواهد شد.
پژوهشگر حوزه اقتصاد مقاومتی اشاره کرد: درحقیقت ما در قشم و کیش شاهد وفور انواع لباس، کفش و عطر هستیم که بصورت غیررسمی وارد این مناطق شده و در نهایت مسافران بواسطه خرید، آنرا به سرزمین اصلی می آورند.
وی اضافه کرد: همین طور شاهد واردات کالاهای عجیب و غیر ضروری بوسیله مناطق آزاد به کشور هستیم، به عنوان نمونه بیش از ۱۲۳ میلیون دلار توتون بوسیله مناطق آزاد تجاری وارد کشور شده است و باید پرسید واردات ۶ هزار میلیارد تومانی توتون بر چه اساسی انجام شده است؟
از تراز تجاری منفی تا عدم انتقال فناوری در مناطق آزاد
به گفته احمدزاده شهرودی، خیلی از مشکلات مناطق آزاد، یعنی تراز تجاری منفی، مشکلات زیرساختی، اشتغال، ناتوانی در جذب سرمایه گذار خارجی، عدم انتقال تکنولوژی و برخی موارد دیگر همچنان در این مناطق مشاهده می شود.
وی اضافه کرد: ما همچنان در کیش و قشم با یک پوسته زیبا مواجه هستیم؛ اما بررسی دقیق نقاط مختلف این مناطق حکایت از فقر و خیلی از مشکلات زیرساختی است.
پژوهشگر حوزه اقتصاد مقاومتی، پیرامون روند جذب سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد اعلام داشت: باوجوداینکه دبیر مناطق آزاد تاکید بر افزایش سرمایه گذاری در این مناطق دارد، اما ارقام اعلام شده از طرف رییس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران، چیزی حدود ۱۰ میلیارد و ۶۰۸ میلیون دلار در طول عمر دولت سیزدهم به کشور وارد شده است.
وی افزود: از این مقدار نیز حدود ۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار در عرصه نفت و گاز بوده و داده ای درباب میزان سرمایه گذاری در سایر بخش ها در مناطق آزاد از طرف معاون وزیر اقتصاد اعلام نشده است، در هر حال این رقم با اظهار نظر و وعده های دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری در تناقض است.
احمدزاده شهرودی اشاره کرد: درحقیقت دبیر این مناطق همیشه بر بسته های سرمایه گذاری گوناگون تاکید داشته، با عناوینی نظیر بهشت سرمایه گذاری ایران، درصدد جذب سرمایه گذار خارجی بوده، اما حداقل تا به امروز ما شاهد اتفاق خاصی نبوده ایم؛ پیشنهاد می شود، با دعوت از خبرنگاران و کارشناسان این حوزه، دولت کارنامه خودرا عرضه نماید.
سند جامع اقتصاد مقاومتی در تناقض با رویه دولت در مناطق آزاد
به گفته این پژوهشگر حوزه اقتصاد مقاومتی، اظهارنظر دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری در صورتی است که وی خود بطورکامل با عملکرد این مناطق و سند جامع اقتصاد مقاومتی آشنایی کاملی دارد.
وی تاکید کرد: در حقیقت با وجود این که در سند جامع اقتصاد مقاومتی، بحث توسعه حوزه عمل مناطق آزاد تجاری مطرح گردیده است، اما دولت فعلی و مخصوصاً دبیر فعلی شورای عالی مناطق آراد در اقدامی عجیب توسعه را در افزایش کمی معنا کرده و عملکرد خودرا بیشتر به تعدد مناطق آزاد خلاصه کرده است.
احمدزاده شهرودی افزود: درحالی که مطابق با بند ۱۱ سیاست های اقتصاد مقاومتی بحث توسعه حوزه عمل مناطق آزاد اشاره شده است تا در نهایت شاهد رشد صادرات و تسهیل در تولید باشیم، اما مجلس و دولت تعمداً مفهوم بطورکامل اشتباه را تفسیر می کنند.
پژوهشگر حوزه اقتصاد مقاومتی در آخر گفت: "مناطق آزاد را می بینید غصه دار می شوید؛ حق هم دارید" این اظهارنظر مقام معظم رهبری پیرامون عملکرد این مناطق است، بی شک اگر دولت مردان رویه فعلی یعنی حمایت یک طرفه و عجیب از شیوه مدیریت مناطق آزاد را تغییر دهند، می توان اتفاقات مثبتی در عرصه عمل این مناطق یعنی تسهیل تولید و رشد سرمایه گذاری را مشاهده کرد.
منبع: لباس نو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب