بررسی عملکرد اپراتورهای مخابراتی در زمین لرزه ترکیه - سوریه
به گزارش لباس نو، یکی از قویترین زمین لرزه های ثبت شده در ترکیه (۷.۸ ریشتر) روز ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ رخ داد که سبب تلفات بسیار و ویرانی منطقه پرجمعیت جنوب ترکیه و شمال سوریه شد، در این میان انتقادات خیلی از طرف برخی رسانه ها و مسؤلان محلی به اپراتورهای ترکیه، در مورد کیفیت شبکه و عملکرد اپراتورها انجام گرفت که البته با عنایت به حجم واقعه شاید گریزناپذیر بوده باشد.
به گزارش لباس نو به نقل از ایسنا، یکی از نکات متمایز کننده این فاجعه وقوع دو زلزله سنگین پیاپی در منطقه بود و تنها ۹ ساعت پس از زمین لرزه اولیه، پس لرزه غیرمعمولی با بزرگی ۷.۵ ریشتر در امتداد همان خط گسل، در حدود ۶۰ مایلی شمال نخستین زمین لرزه رخ داد.
این منطقه به طور بالقوه در مقابل یک زلزله بزرگ صدمه پذیر بود. در آنجا ساختمان هایی با ساختار بتنی رایج هستند که در سمت ترکیه تخلف در ساخت بناها، بویژه همراه با چشم پوشی های مقامات مسئول، در جهت تشویق ساخت و ساز دولت و حزب حاکم به این صدمه پذیری شدت بخشید. در شمال سوریه هم به دلیل سالها جنگ داخلی، زیرساخت های موجود وضعی شکننده داشتند. در صورتی که آمار تلفات انسانی روز به روز در حال افزایش می باشد و هنوز برآورد دقیقی از میزان خسارت بدست نیامده، تعداد زیادی آپارتمان، هتل و ساختمان های دیگر در ده ها شهر نزدیک مرکز زمین لرزه در دو طرف مرز فروریخته است. زیرساخت های برق و مخابرات هم در این مناطق صدمه جدی دیده اند و شکایاتی بابت سرویسهای ارتباطی وجود داشته است.
هر چند آمار رسمی دقیقی از سوی دولت ها و اپراتورها هنوز اعلام نشده و باید منتظر انتشار گزارش های دقیق برای مرور اتفاقات و صدمه ها و در نهایت جمع بندی درس آموخته ها باشیم، با عنایت به امکان وقوع حادثه مشابه و اهمیت مسئله حفظ و برقراری ارتباطات در ساعتها و روزهای پس از اتفاق، سیامک توتونچی افشار تلاش کرده طبق گزارش های رسمی، اخبار، اطلاعات انتشار یافته برخی اپراتورها و همینطور صحبت با برخی کارشناسان یک گزارش اولیه در مورد این واقعه و اقدامات در رابطه با برقراری ارتباطات تهیه نماید. باردیگر تاکید می شود برای تحلیل دقیقتر باید منتظر گزارشهای مراجع مرتبط باشیم؛ همینطور با عنایت به شرایط موجود و عدم دسترسی به منابع در سوریه، بحث بیشتر در مورد اقدامات در کشور ترکیه متمرکز شده است.
مناطق و شهرهای صدمه دیده
خسارات در ترکیه: وسعت جغرافیایی مناطق صدمه دیده بسیار زیاد است و مناطق زلزله زده در ۱۰ استان ترکیه پراکنده اند؛ نقشه زیرمناطق صدمه دیده را با نشان دادن میزان تأثیر دو زلزله رخ داده نشان داده است. به قول مقامات این کشور، بیشتر از ۵۶۰۰ ساختمان در سرتاسر ترکیه تنها بعد از زلزله اولیه تخریب شده است، زلزله بعدی و پس لرزه ها میزان خرابی ها را به میزان قابل توجهی افزایش افزایش داده است.
بر اساس اعلام وزارت شهرسازی، محیط زیست و تغییرات اقلیمی ترکیه، بیشترین خسارتها در نورداغی غازی عینتاب (غازی آنتپ)، بخش مرکزی شهرآدی یامان، دول غدیراوغلو از توابع قهرمان مرعش و انطاکیه در استان خطای (هاتای Hatay) است. به اظهار فرماندار ملاطیه (مالاتیا Malatya)، استانی نزدیک به مرکز زلزله، صدها ساختمان در آنجا فروریخته است. شهر ملاطیه (مالاتیا Malatya)، مرکز این استان، که نیم میلیون نفر در آن زندگی می کنند یکی از شهرهایی است که بیشترین صدمه را دیده است.
شهر غازی عینتاب (غازی آنتپ Gaziantep) مرکز استانی به همین نام و کلانشهری با بیشتر از ۵/۱ میلیون نفر جمعیت (ششمین کلانشهر ترکیه) هم یکی از شهرهایی است که بیشترین صدمه را متحمل شده است و غازی عینتاب همینطور محل زندگی حدود نیم میلیون آواره سوری است. در دیگر استانها هم خرابی های قابل توجهی در مراکز آن استانها مانند آدانا، شانلی اورفا، آدانا و دیاربکر (در ۳۰۰ کیلومتری کانون زلزله) و شهرستانهای دیگر به وقوع پیوسته است.
خسارات در سوریه: در سوریه، زمین لرزه ها منطقه شمالی ویران شده از جنگ را لرزاند. به قول وزارت بهداشت سوریه بیشتر از پنج هزار نفر کشته و هزاران نفر دیگر زخمی شدند. زیرساخت ها در سرتاسر سوریه بعد از سال ها جنگ داخلی در وضعیت شکننده ای قرار داشتند و خیلی از ساختمان ها قادر به مقاومت در مقابل زلزله یا ده ها پس لرزه نبودند. میلیونها سوری در مناطقی از سوریه و ترکیه که زمین لرزه ها در آنها رخ داده آواره شده اند. خسارات گسترده ای در شهر حلب و سراسر استان حلب ثبت شده است.
شهرهای صدمه دیده مشابه چه شهرهایی در ایران هستند؟
برای داشتن یک مقیاس از ابعاد این سانحه، شهرهایی در ایران از نظر جمعیتی مشابه بوده اند در کنار نام برخی از شهر هایی که بیشترین آسیب و تلفات را داشته اند ذکر شده است. هرچند این مقایسه شامل روستاها، وضعیت جغرافیایی و ساختار شهری و... نمی شود ولی نشان داده است ابعاد فاجعه تا چه حد بزرگ و کمک رسانی و آواربرداری چقدر مشکل بوده است.
زلزله و ارتباطات مخابراتی: همانند بسیاری موارد مشابه بیشترین تأثیر در اختلال شبکه مخابراتی و موبایل، ناشی از تخریب زیر ساختهای مخابراتی (سایتهای پشت بامی Roof-top یا حوضچه های فیبر و همینطور قطع شبکه برق در مقیاس وسیع بوده است. با عنایت به محدود بودن ظرفیت باتریهای پشتیبان سیستم ها، قطعی برق همیشه یکی از عاملهای مهم قطع ارتباطات در چنین وقایعی است. در گزارشی که GSMA منتشر نموده بود در سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰) بدنبال وقوع یک زلزله فقط ۱۶ درصد سایتهای BTS یک اپراتور صدمه دیده بوده اند، در حالیکه ۲۸ ساعت بعد، ۸۶ درصد BTS ها به دلیل قطع برق از مدار خارج شده بودند. در زلزله های اخیر هم عمده خسارات به سایتهای پشت بامی Roof-top وارد آمده بود (که تعداد آنها قابل توجه بوده است)، قطع برق سبب قطع سرویس خیلی از سایتهایی (Base Station ) که سالم مانده بودند گردید.
گفتنی است اپراتور Turk Cell، در مناطق زلزله زده ۳۳۰۰ سایت و Vodafone تعداد ۳۰۵۰ سایت داشت.
میزان تأثیر بر مشترکین: ۶.۳ میلیون مشترک Turk Cell و ۳.۷ میلیون مشترک Vodafone و حدود ۲.۴ میلیون مشترک Turk Telekom در مناطق زلزله زده بوده اند. یعنی حدود ۱۵ درصد مشترکین اپراتورها در مناطقی بوده اند که تحت تأثیر زمین لرزه ها قرار گرفته اند.
اقدامات اپراتورهای مخابراتی
اپراتورهای ترکیه در زمینه وقایع بعد از زمین لرزه دارای تجربه هستند و عملکرد خوبی در زلزله وان، سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۱)، از خود نشان دادند در این زمین لرزه انتقادات زیادی از سوی برخی رسانه ها و مسؤلان محلی در مورد کیفیت شبکه و عملکرد اپراتورها انجام گرفت که با عنایت به حجم واقعه شاید گریزناپذیر بوده باشد. مهم ترین اقداماتی که اپراتورها به انجام رساندند به شرح زیر است:
عملیاتی سازی و اجرای پروتکلهای پاسخ به وضعیت اضطراری بلافاصله پس از وقوع زلزله:
به گفته مدیرعامل ودافون، شخصا یک ساعت بعد از سانحه با مرکز مدیریت شبکه در حال کار بوده است.
همکاری مشترک ۳ اپراتور (Turk Telekom، Turk Cell، Vodafone Turkey) با یکدیگر:
رایگان سازی مکالمات در مناطق زلزله زده به مدت یک ماه، رفع مسدودی خطوط مشترکین دارای بدهی، اختصاص سیمکارت و بسته های دیتا و مکالمه به تیم های جستجو نجات خارجی، استقرار ایستگاههای سیار تلفنی در وسائل نقلیه اضطراری، با امکانات برقرار مکالمه، دستگاههای شارژ دستگاههای تلفن موبایل و دسترسی به WiFi و توزیع پاوربانک (۲۵۰۰۰ عدد فقط توسط Turk Cell).
همچنین چادرهای ارتباطی برگزار شده که شهروندان مناطق زلزله زده را قادر می سازد تا از این طریق ارتباط برقرار کنند و ایجاد Hot-Spot های WiFi.
تمرکز برای مقابله با مشکل قطع برق:
اپراتورها در قدم اول بر مسئله قطع برق و ضرورت وارد سرویس کردن سایت های سالم تمرکز کردند، در این خصوص در اقدامی قابل توجه تعداد زیادی دیزل ژنراتور به همراه تیم های پشتیبانی به مناطق صدمه دیده ارسال شد. تیم های اعزامی (۸۰۰ تیم از سوی ترک سل و ۴۰۰ نفر از سوی ودافون و اعزام تیم جستجو و نجات علاوه بر تیم های فنی Turk Telekom) توانستند تا ۴۸ ساعت بخش زیادی از سایتها را باردیگر وارد سرویس کنند. بطوریکه پنج روز پس از وقوع نخستین زمین لرزه ۹۸ درصد سایتهای Turk Cell و ۹۰ درصد سایتهای ودافون درحال سرویس دهی بود که بیشتر آنها توسط ژنراتورهای پشتیبان تغذیه می شوند.
تعداد ژنراتورهای ارسالی AFAD میزان، ۱۶۸۸ دستگاه ذکر شده است در حالیکه Vodafone به تنهایی ارسال ۱۰۵۷ ژنراتور پشتیبان را اعلام نموده است. آنچه که از صحبتهای کارشناسان درگیر و بیانیه های مطبوعاتی مشخص است تعداد بسیار زیادی ژنراتور بکار گرفته شده که این اقدامی موثر و شایان توجه بوده است. لازم به ذکر است تأمین سوخت این ژنراتورها یکی از چالشهای این اقدام ذکر شده است.
اعزام سایتهای BTS سیار:
اپراتور Turk Cell با ارسال تعداد قابل توجهی سایت سیار Cow-site (۲۰۵ دستگاه) و استقرار آنها توانست بخشی از شبکه از دست رفته را بازیابی کند.
وارد مدار کردن سایتهای صدمه دیده:
اپراتورها با ارسال قطعات یدکی و تجهیزات سایتهای کامل، مبادرت به بازسازی، سایتهای صدمه دیده کرده اند. برخی کشورها همچون اسپانیا، یونان و آذربایجان هم تجهیزات مخابراتی جهت کمک به بازسازی سایتها ارسال نمودند. هرچند با عنایت به حجم خرابی ها عملیات بازسازی به طول خواهد کشید بویژه که در بعضی مناطق بویژه استان خطای(هاتای Hatay) میزان آسیبها بسیار زیاد گزارش گردیده است.
جمع آوری کمک های مالی، برقراری کانالهای کمک مردمی به AFAD و هلال احمر، اختصاص یک تنخواه ۱.۲۵ میلیون یورویی برای بازسازی توسط بنیاد Vodafone(ودافون بین المللی)، استفاده از لینک ارتباط ماهواره ای و ۸۰ پایانه ماهواره ای VSAT در مناطق صدمه خورده مستقر شده است.
وقایع و اقدامات دیگر
عدم استفاده از پایانه های استارلینک: دولت ترکیه پیشنهاد شرکت استارلینک را در مورد ارسال و بکار گیری پایانه های آن نپذیرفت هرچند که این مسئله با انتقاداتی همراه بود.
اپلیکیشن وقایع اضطراری AFAD: این اپلیکیشن که از سوی این نهاد قبلا تهیه و انتشار یافته بود در این واقعه توسط برخی از مردم مورد استفاده قرار گرفت. اپلیکیشن این امکان را به سانحه زدگان می دهد که موقعیت دقیق خویش را اعلام کنند همینطور مکانهای امن برای تجمع افراد هم از راه این اپلیکیشن قابل اعلام است؛ البته باید منتظر بود تا گزارشها، کارایی آنرا در سانحه اخیر مشخص کنند.
اقدامات اپراتورهای مخابراتی سایر کشورها: همانطور که ذکر شددر ترکیه مکالمات موبایل در مناطق زلزله زده به مدت یک ماه مجانی شد برخی از اپراتورهای خارجی هم بعنوان بخشی از برنامه سوانح غیر مترقبه سانحه مکالمات را به مقصد ترکیه و سوریه مجانی کردند (یا بسته های مجانی محدود حجمی تعریف نمودند). اسامی برخی از اپراتورهایی که پس از سانحه مکالمات را به مقصد ترکیه و سوریه مجانی کردند در جدول زیر آمده است:
همچنین اپراتورهای برخی کشورهای همچون یونان، اسپانیا و جمهوری آذربایجان، تجهیزات فنی و سایت BTS برای بازسازی شبکه ارسال کرده اند.
نکات مهم پیشنهادی: بر اساس این تحقیق، در این گزارش ذکر شده در ۳۰ سال قبل عمده وقایع و سوانح طبیعی غیر مترقبه که در کشور ما رخ داده است محدود به یک یا دو استان بوده (به غیر از وقایع بارندگی و سیل سال ۱۳۹۸ که ۸ استان درگیر آن شدند) و در تمام این وقایع، امکان پشتیبانی از تهران وجود داشته است. زمین لرزه های اخیر ترکیه نشان میدهد دامنه چنین بلایایی می تواند در گستره جغرافیایی بسیار وسیعی رخ دهد که عملیات سنگین و پیچیده پشتیبانی را نیازمند خواهد بود. البته سناریوی وقوع مشکل در شهر تهران، که عمده توان مدیریتی، پشتیبانی و فنی کشور، در آنجا متمرکز است می تواند چنان مشکلاتی را ایجاد نماید که بحث جداگانه را می طلبد.
اپراتورهای ایرانی با وقایع اضطراری و اقدام در این زمانها بیگانه نیستند و مرتبا در خلال چنین شرایطی به هموطنانمان خدمت رسانی نموده اند ولی در اینجا خلاصه ای از مهم ترین نکاتی که لازم است قبل از وقوع چنین بحرانهایی به آنها توجه گردد ذکر شده است. البته نباید از نظر دور داشت وضعیت خاص کشور و مشکلات ناشی از تحریم های ظالمانه بابت تأمین تجهیزات که در کشور وجود دارد سبب سختی کار اپراتورها در برنامه ریزی در مورد چنین مسائلی می شود.
اهمیت طرح های مقابله با سوانح اضطراری و تمرین و مانورهای واقعی، تعریف شفاف نفرات مسئول (نفرات مسئول جایگزین در نبود مسؤلان اصلی) و سطح اختیارات در زمان بحران، ایجاد رویه های ساده شده و چابک، متناسب با وضعیت اضطراری (مانند فرایند های اضطراری خرید یا هزینه و... )، تعریف اقدامات اضطراری پس از بحران (به شکل سریع) مانند مجانی سازی مکالمات، تعریف بسته های خاص مانند سیم کارت و بسته های تیم های کمک خارجی (در حال حاضر مانع قانونی و اجرایی برای انجام اینکار وجود دارد) و...
تعریف و پیشبینی اقدامات اضطراری برای سوانح رخ داده در خارج از کشور، چنین اقداماتی می تواند نشانگر همدردی با کشور سانحه زده و همینطور کمک به انسانهایی باشد که نگران بستگان خود هستند. در سانحه اخیر استان و شهر کرمانشاه و شهر قزوین شهر های خواهرخوانده شهر غازی عینتاب (غازی آنتپ) بودند و شایسته بود یک حرکت نمادین در این خصوص اجرا شود. بانک اطلاعات به روز و غیر متمرکز از جزئیات تجهیزات منصوبه در بخشها مختلف کشور و فرآیند شناسائی و تشخیص زودهنگام آسیبها و نیازمندی ها پس از بحران.
تعریف یک فرآیند و ایجاد یک مکانیسم برای ارسال تیمهای پشتیبانی (با تأمین امکانات اسکان و... ) و تجهیزات متناسب با منطقه صدمه دیده.
توزیع و انبارش تجهیزات حتی الامکان در قسمتهای مختلف کشور، اهمیت تأمین انرژی هنگام بحران های مشابه، ایجاد مکانیسم موثر و سریع برای ارسال دیزل ژنراتورهای پرتابل در تعامل با مقامات و نهاد های دولتی، اهمیت پیشبینی روشهای تأمین سوخت برای دیزل ژنراتورهای پرتابل در زمان وضعیت اضطراری.
پیش بینی مجوزهای تردد افراد و تجهیزات، پیشبینی امکانات لجستیکی و وسایل نقلیه مناسب برای عملیات در شرایط بحرانی، پیشبینی روشهای ترخیص اضطراری تجهیزات کمک خارجی، پیشبینی های لازم در سیستم "همتا" جهت برقرار ماندن امکان کارکرد تجهیزات ارتباطی(Device) تیم هایی که از خارج کشور آمده اند، تعریف پروتکلهای همکاری با اپراتورهای دیگر در بحرانها با مقیاس بالا، تعریف سطح بحرانها، این کار قاعدتا باید از سوی نهاد های بالادستی مشخص شود و بر مبنای آن برنامه مقابله اضطراری متناسب عملیاتی گردد.
منبع: لباس نو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب